Monday, 03 September 2018 05:34

ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ರಕ್ತಹೀನತೆ (Anemia during Pregnancy)

Written by

ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯ ರಕ್ತಹೀನತೆ ವಯಸ್ಕರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ರಕ್ತಹೀನತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದು ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಕೆಲವು ಕಾಯಿಲೆಯಿಂದಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ.  ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ರಕ್ತದ ಪರಿಮಾಣಕ್ಕೆ ಏನಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲು, ಒಂದು ಚೆಂಬು ಅರ್ಧ ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿರುವುದನ್ನು ಊಹಿಸಿ ಮತ್ತು 12 ಗ್ರಾಂಗಳಷ್ಟು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಸೇರಿಸಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ. ಈಗ ನೀವು 50% ಹೆಚ್ಚಿನ ನೀರನ್ನು ಬೀಕರ್ ಗೆ  ಸೇರಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತು ಅದರ ಜೊತೆ ಕೇವಲ 3 ಗ್ರಾಂ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಸೇರಿಸಿದಾಗ, ದ್ರಾವಕ ದುರ್ಬಲ ಅಥವಾ ತೆಳುವಾಗುತ್ತದ. ಅದೇ ತರಹ ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಪ್ರಮಾಣವು 50% ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದರೂ, ಕೆಂಪು ಜೀವಕೋಶದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು 15 ರಿಂದ 25% ರಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.

 

ಆರೋಗ್ಯಕರ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಪ್ರಮಾಣವು ಸುಮಾರು 1250 ಮಿಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳ ಪೂರ್ವ ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಪರಿಮಾಣವು 2600 ಮಿಲಿಗಳಷ್ಟು ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾದ ಕೆಂಪು ಕೋಶದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು, ಯಾವುದೇ ಪೂರಕ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 250 ಮಿಲಿ ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶದ ಪೂರಕಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 400 ಮತ್ತು 450 ಮಿಲಿಗಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ನೀವು ಕೆಂಪು ಕೋಶಗಳಲ್ಲಿ ದುರ್ಬಲತೆಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತೀರಿ.

 

ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಸಾಗಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕೆಂಪು ಕೋಶದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಆಮ್ಲಜನಕ, ಚರ್ಮ ಮತ್ತು ಮೂತ್ರಪಿಂಡಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಅಂಗಗಳಿಗೆ ರಕ್ತದ ಹರಿವಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಸಂಪುಟ ಹೆಚ್ಚಳದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ. .

 

ಆದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಸನ್ನಿವೇಶವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 30 ರಿಂದ 45 ರಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಗರ್ಭಧರಿಸುವ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶದ ಕೊರತೆ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಭಾರತವು ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪೈಕಿ ಶೇಕಡ 45 ರಷ್ಟು ರಕ್ತಹೀನತೆಯನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ - ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಟುಂಬ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು ಪ್ರತಿ ಎರಡನೇ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆ ರಕ್ತಹೀನತೆ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಐದು ತಾಯಿಯ ಸಾವುಗಳಲ್ಲಿ ರಕ್ತಹೀನತೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ರಕ್ತಹೀನತೆಯ ಮೇಲಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾಲೋಚನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ರಕ್ತಹೀನತೆ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ 12 g/dl ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇರುವ ಹಿಮೋಗ್ಲೋಬಿನ್ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಮುಟ್ಟಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ಮಹಿಳೆ ತಿಂಗಳಿಗೆ 25 ಮಿಗ್ರಾಂ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಸರಿಸುಮಾರು, ನವಜಾತ ಶಿಶು ತನ್ನ ತಾಯಿಯಿಂದ ಸುಮಾರು 800 ಮಿಗ್ರಾಂ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿರಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಗರ್ಭಿಣಿಯರು ಆಕೆಯ ಮಗುವಿಗೆ ತುಂಬಾ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶ ನೀಡಿರುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಆಕೆ ಮಗುವಿನ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ.

 

ರಕ್ತಹೀನತೆಯ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳು ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳಾಗಿವೆ. ರಕ್ತಹೀನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಪೌಷ್ಟಿಕ ಅಂಶಗಳ ಪೈಕಿ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾದವು ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶದ ಕೊರತೆ. ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ವಯಸ್ಸಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಹಿಳೆಯರ ಆಹಾರ ಸೇವನೆಯು ಕಳಪೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿದೆ. ಇದು ಒಂದೇ ತರಹದ ಆಹಾರದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಮತ್ತು  ಆಹಾರದಲ್ಲಿ  ಫೈಟೇಟ್ ನಿರೋಧಕ (Phytates: ಫೈಟೇಟ್ಸ್ (ಮತ್ತು ಫೈಟಿಕ್ ಆಸಿಡ್) ಗಳು ಧಾನ್ಯಗಳು, ಕಾಳುಗಳು, ಬೀಜಗಳು ಮತ್ತು ಬೀಜಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಉತ್ಕರ್ಷಣ ನಿರೋಧಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಾಗಿವೆ) ಹೆಚ್ಚು ಇರುವ ಕಾರಣ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ದೇಹ ಆಹಾರದಲ್ಲಿನ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶದ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಕಳಪೆ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಉಲ್ಬಣಗೊಳಿಸಬಹುದು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇದು ಫೋಲಿಕ್ ಆಮ್ಲ, ವಿಟಮಿನ್ ಎ ಅಥವಾ ಬಿ 12 ರಲ್ಲಿನ ಕೊರತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. WHO ಪ್ರಕಾರ, ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪುರುಷರು ಅಥವಾ ವಯಸ್ಸಾದ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶದ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕಿಂತ 2-3 ಬಾರಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಬಡತನ, ಜಾತಿ ಅಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಕಳಪೆ ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ರಕ್ತಹೀನತೆಗೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ. ಮಲೇರಿಯಾ ಮತ್ತು ಜಂತು ಸೋಂಕುಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಕ್ತಹೀನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸರ್ಕಾರವು ರಕ್ತಹೀನತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡಲು ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ - ಇದು ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶ ಮತ್ತು ಫೋಲೇಟ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ಅನ್ನು ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯರು ಮತ್ತು ಹುಡುಗರಿಗೆ ಪೂರೈಸುವ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಅವರನ್ನು ಮಧ್ಯಮದಿಂದ-ತೀವ್ರವಾದ-ರಕ್ತಹೀನತೆಗಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ  ಮತ್ತು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಡಿ-ವಾರ್ಮಿಂಗ್  ಮತ್ತು ಕೌನ್ಸಿಲಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಖಾತ್ರಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ . ಆದರೂ, ಕೇವಲ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶ ದ ಮಾತ್ರೆಗಳು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವ ತಂತ್ರ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಲ್ಲ. ಗರ್ಭಿಣಿಯರಲ್ಲಿ ಶೇ. 23.6 ರಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಡೆದ ಶೇ. 31.2 ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ 100 ಕಬ್ಬಿಣ ಮತ್ತು ಫೋಲಿಕ್ ಆಸಿಡ್ ಮಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲಿನ ರಾಪಿಡ್ ಸರ್ವೆ 2014 ತಿಳಿಸಿದೆ.

 

ರಕ್ತಹೀನತೆ ಮೃದುವಾದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾಗ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಇಲ್ಲದೇ ಇರಬಹುದು. ಅದರ ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಹೀನತೆ ಆದಾಗ ಆಯಾಸ, ದೌರ್ಬಲ್ಯ, ತಲೆತಿರುಗುವುದು ಮತ್ತು ಮಧುಮೇಹ ಮೊದಲಾದ ಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಉಸಿರಾಟವು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಸಹ ಬಂದಾಗ, ಅದು ಅಪಾಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ರಕ್ತಹೀನತೆ ಭ್ರೂಣದ ಸಾವು, ಅಸಹಜತೆಗಳು, ಪ್ರಸವಪೂರ್ವ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ  ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ತೂಕ ಹೊಂದಿರುವ ಶಿಶುಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

 

ರೋಗನಿರ್ಣಯ

ಹಲವಾರು ರಕ್ತ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು - ಕಡಿಮೆ ಸೀರಮ್ ಕಬ್ಬಿಣ, ಲೋ ಸೆರಮ್ ಫೆರಿಟಿನ್, ಒಟ್ಟು ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶ ಬಂಧಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

 

ಚಿಕಿತ್ಸೆ

ದಿನಾಲು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಕಬ್ಬಿಣಾಂಶದ ಪೂರಕ (Iron Supplements) ಸೇವಿಸುವುದು. ಆದರೆ ತೀವ್ರತರವಾದ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಅಭಿದಮನಿ ಕಬ್ಬಿನಾಂಶವನ್ನು (Intravenous Iron) ನೀಡಬಹುದು.

Last modified on Friday, 07 September 2018 11:26
Dr Padma

Dr Padma is a Family care physician and is the Founder and CEO of MedHealthTV.

www.medhealthtv.com

Leave a comment

Make sure you enter all the required information, indicated by an asterisk (*). HTML code is not allowed.